Sơ đồ tư duy: Cách đọc X Quang ngực

1. Giới thiệu

Tư thế: PA (thẳng trước - sau) hay AP (trước - sau)?

Hít vào đầy đủ? Phim đạt tiêu chuẩn phải thấy ít nhất 9 cung sườn sau.

Xoay? Kiểm tra đối xứng hai đầu xương đòn với cột sống.

Độ phơi sáng? Xác định xem có quá sáng (overexposed) hay quá tối (underexposed) không.

2.1 Kiểm tra kỹ thuật phim

Kích thước bóng tim: Chỉ số tim-ngực (CTR) phải <50% trên phim tư thế thẳng.

Hình dạng tim: Có giãn nhĩ trái/phải hoặc thất trái/phải không?

Trung thất: Có mở rộng hoặc di lệch không?

Rốn phổi: Đối xứng hai bên? Tăng đậm độ có thể gợi ý tăng áp phổi hoặc hạch trung thất.

a) Tim và trung thất

Đánh giá cả hai phế trường (trái và phải).

Có các nốt bất thường, thâm nhiễm, khí phế thủng hay tràn khí màng phổi không?

Dấu hiệu bóng mờ (Silhouette sign): Nếu mất ranh giới bình thường của tim hay cơ hoành, có thể có tổn thương nhu mô phổi tại vùng đó.

b) Phổi

Cơ hoành có bình thường không? Cần lưu ý nếu có dấu hiệu tràn dịch màng phổi hoặc liệt cơ hoành.

Góc sườn hoành có bị tù không? Đây có thể là dấu hiệu tràn dịch màng phổi.

c) Cơ hoành và màng phổi

Kiểm tra xương sườn có gãy, hủy xương hay tổn thương ác tính không.

Quan sát phần mô mềm để phát hiện dấu hiệu phù nề hay khí dưới da.

d) Thành ngực, xương và mô mềm

2.2 Phân tích từng vùng giải phẫu

2. Phương pháp tiếp cận có hệ thống

Khi bờ tim hoặc cơ hoành không rõ ràng trên phim X-quang, có thể có tổn thương phổi nằm sát cạnh các cấu trúc này.

3.1 Dấu hiệu bóng mờ (Silhouette Sign)

Khi thấy các đường khí trong phổi, gợi ý tổn thương đông đặc nhu mô phổi, thường gặp trong viêm phổi hoặc xẹp phổi.

3.2 Dấu hiệu khí phế quản (Air Bronchogram Sign)

Nếu thấy bóng rốn phổi rõ nét, có thể tổn thương nằm phía trước hoặc phía sau, thay vì trong trung thất.

3.3 Dấu hiệu hội tụ (Hilum Overlay Sign)

3. Các dấu hiệu quan trọng

Khi đánh giá phim X-quang ngực, luôn sử dụng cách tiếp cận có hệ thống để tránh bỏ sót tổn thương.

Kiểm tra chất lượng phim trước khi chẩn đoán.

Phân tích từng vùng theo thứ tự: Tim, trung thất, phổi, cơ hoành, màng phổi, thành ngực.

Nhận biết các dấu hiệu quan trọng như dấu hiệu bóng mờ, khí phế quản, hội tụ.

4. Kết luận

Hướng dẫn cơ bản về đọc phim X-quang ngực